Oto porównanie modeli: Yamaha Arius YDP-165, Elpiano SLP-360, Kawai CN201, Casio AP-470 i Roland FP-60X. Są to pianina obecnie dostępne w cenie ok. 5000 zł. Szczegółowe porównanie tych modeli oraz pianin cyfrowych w podobnej cenie znajdą Państwo poniżej we wpisie, a główne specyfikacje przedstawione są w tabeli:
| MARKA | YAMAHA | ELPIANO | KAWAI | CASIO | ROLAND |
|---|---|---|---|---|---|
| MODEL | YDP-165 | SLP-360 | CN201 | AP-470 | FP-60X |
| CENA | 4900 zł | 4490 zł | 5500 zł | 4800 zł | ok 4600 zł bez obudowy |
| KLAWIATURA | Graded Hammer 3 | New Real Hammer Action RHA-3W | Responsive Hammer III Action | Scaled Hammer Action Keyboard II | PHA-4 Standard Keyboard with escapement |
| KLAWISZE | plastikowe | drewniane | plastikowe | plastikowe | plastikowe |
| POLIFONIA | 192 | 256 | 192 | 256 | 256 |
| ILOŚĆ BRZMIEŃ | 10 | 40 | 19 | 22 | 358 |
| AKOMP.&RYTMY | - | 60 rytmów | - | - | - |
| REGUL. KLAWIATURY | 3 poziomy | 9 poziomów | 3 poziomy | 3 poziomy | 100 poziomów |
| GŁOŚNIKI | 2 x 20W | 2 x 25W | 2 x 20W | 2 x 20W | 2 x 13W |
| WEJŚCIA / WYJŚCIA | USB to HOST | USB-to-host, to device; Line In/Out | USB-to-host, MIDI In/Out | USB-to-host, Line Out | USB-to-host, to device; Mic-in, Line In/Out |
| BLUETOOTH | - | Bluetooth MIDI, Bluetooth audio | Bluetooth MIDI, Bluetooth audio | - | Bluetooth MIDI, Bluetooth audio |
Przy analizie specyfikacji pianin, warto zrozumieć, które cechy pianin są naprawdę istotne, a które nie mają (w moim odczuciu) praktycznego znaczenia. Dodatkowo niektóre specyfikacje są standardem dla wszystkich pianin w tej cenie, więc nie uwzględniałam ich w porównaniach.
Oto oczywiste specyfikacje, które mają wszystkie analizowane przeze mnie modele:
półpedał (czyli prawy pedał przytrzymujący dźwięki działa stopniowo, jak w akustycznych pianinach, a nie zero-jedynkowo, jak w niektórych tańszych pianinach cyfrowych)
utwory demo (liczne utwory demonstracyjne, najczęściej klasyczne, które można odtwarzać z pianina)
wiele efektów brzmieniowych typu: “layer” (dual) - czyli każdy klawisz wydobywa połączone brzmienie dwóch dowolnie wybranych instrumentów, np. piękne jest połączone brzmienie fortepianu i skrzypiec; opcja “twin piano” (duo) - czyli podział klawiatury na 2 mniejsze, o brzmieniu fortepianu (pozwala to na równoległą grę z nauczycielem w tej samej oktawie)
wejście na słuchawki (zazwyczaj są to 2 wejścia, czyli na 2 pary słuchawek)
metronom (wybijanie rytmu służące równej grze)
transpozycja (możliwość zmiany tonacji) i tuning (zmiana stroju o pojedyncze Hertz’e, np. przez obniżenie stroju można imitować instrument z epoki), itd.
damper resonance (czyli resonans wywołany przyciśnięciem prawego pedału, dodatkowy pogłos strun pod wpływem pedału damper - jest to imitacja instrumentów akustycznych) oraz string resonance (brzmienie alikwotów, czyli uzyskania brzmienia niektórych dźwięków bez ich zagrania, jedynie pod wpływem bezgłośnego naciśnięcia klawisza, którego brzmienie zostaje wzbudzone przez inne dźwięki - jest to również imitacja instrumentów akustycznych)
Specyfikacje, które wydają się różne, a które - moim zdaniem - nie mają większego znaczenia w przypadku analizowanych pianin, to:
polifonia
ilość brzmień
funkcja edukacyjna
Poniżej wytłumaczenie, dlaczego te elementy są mniej istotne:
Polifonia, a dokładnie ilość głosów polifonii oznacza, jak wiele równocześnie głosów i w jakiej jakości może pianino wydobyć równocześnie. Liczba głosów polifonii jest pewnym wskaźnikiem zaawansowania pianina (modele z polifonią 128 są już raczej starszymi modelami), obecnie wszystkie porównywane modele mają 192, 256 lub nawet więcej głosów, więc nie ma w tym przypadku dużej różnicy wynikającej w jakości uzyskiwanego brzmienia, ponieważ polifonia we wszystkich analizowanych modelach, jest bardzo wysoka.
Ilość brzmień, które są dostępne w pianinie, to coraz mniej istotna cecha w momencie, gdy prawie każde pianino cyfrowe można podłączyć do komputera i skorzystać z banku brzmień General Midi. W ten sposób prawie każde pianino cyfrowe posiada dostęp do 128 brzmień. Jeszcze większe możliwości dają nowe aplikacje, pozwalające na wydobycie w zasadzie każdego brzmienia fortepianu wspaniałej jakości - przykładowo korzystając z aplikacji “Pianoteq”, można uzyskać brzmienie konkretnego fortepianu danej firmy z danego okresu, również instrumentów (fortepianów) dawnych. W pianinach cyfrowych, które mają połączenie bluetooth, jest to łatwe i możliwe nawet bez kabli - wystarczy tablet z aplikacją i uruchomiony bluetooth. Tak dogodny dostęp do wysokiej jakości brzmień fortepianu sprawia, że zmienia się istotność jakości brzmień stworzonych przez producenta pianin, większą wagę zaczyna mieć - w moim odczuciu - praca klawiatury, czyli jakość mechanizmu klawiatury.
Warto też zauważyć, że samo odtworzenie / wysłuchanie brzmienia nie wystarczy, ponieważ w grze na pianinie kluczowe jest całościowe odczucie z gry, czyli raczej sposób wydobywania dźwięku i możliwości zmian dynamicznych, a nie samo brzmienie. Przykładowo w pianinie Casio AP-470 brzmienie Grand Piano jest ładne, a jednak - aby uzyskać to naturalne, intensywne brzmienie, klawisz musi być nadmiernie mocno naciskany. Czyli sposób wydobycia dźwięku wymaga mocniejszej pracy palców niż w standardowych pianinach (cyfrowych i akustycznych). Z kolei w pianinie Kawai CA49 (droższym, więc tu nie przedstawionym szczegółowo), bardzo dobra kontrola dynamiczna jest w pierwszym brzmieniu Grand Piano, natomiast gdy przejdzie się na kolejne brzmienie Grand Piano, to pianino nie reaguje już tak dobrze na zmiany dynamiczne. Zatem brzmienie jest ważne, ale w połączeniu ze sposobem wydobycia dźwięku.
Funkcja edukacyjna dostępna w pianinach cyfrowych to bardziej chwyt marketingowy, aniżeli funkcja, która jest rzeczywiście pomocna. Funkcja edukacyjna oferowana w pianinach polega na tym, że w pianinie wgrane są tzw. utwory edukacyjne, typu etiudy czy sonatiny. Można odtworzyć np. tylko partię lewej ręki danego utworu, a samodzielnie grać drugą rękę. Można też dostosować tempo odtwarzanego utworu. Jednak w praktyce nie jest to funkcja, która przyda się osobie zupełnie początkującej (bo już wymaga znajomości czytania nut), a osoba bardziej zaawansowana spokojnie może grać partie prawej i lewej ręki samodzielnie. Obecnie przy licznych możliwościach podłączenia pianina do komputera / tabletu, dużo lepiej jest korzystać z innych aplikacji, typu SimplyPiano, które w początkowych miesiącach nauki mogą pomóc w grze. Aplikacje te są bez porównania bardziej rozbudowane, rzeczywiście pozwalają na długie miesiące nauki i przynoszą rezultaty. Można też skorzystać z licznych i niedrogich kursów nauki gry online, przykładowo zapraszam serdecznie na mój kurs nauki gry dla początkujących w cenie 99zł.
Parametry, które stanowią różnicę w analizowanych modelach, to:
rodzaj klawiatury - czy drewniana czy plastikowa oraz jak odczuwany jest mechanizm klawiatury
akompaniament i rytmy (istotne dla niektórych pianistów, o tym poniżej)
moc głośników (istotne do pewnego stopnia, o tym poniżej)
Bluetooth (opcja warta wyjaśnienia, bo często źle interpretowana)
Klawiatura drewniana jest dostępna z pianinach wyższej klasy. W przypadku Yamahy, najtańszy model z drewnianą klawiaturą to CLP-745, w cenie powyżej 11 000 zł. Z oferty Kawai najtańszy model z drewnianą klawiaturą to CA49, w cenie powyżej 8000 zł. W pianinach Casio, klawisze drewniane są jedynie w pianinach hybrydowych, więc powyżej 12 000 zł. Roland z kolei nie ma pianin cyfrowych w przystępnej cenie z drewnianą klawiaturą, tylko z klawiszami, które są połączeniem drewna i plastiku. Takie klawisze dostępne są w pianinie HP704, czyli w cenie powyżej 8 000zł.
Akompaniament i rytmy to dla niektórych kluczowa funkcja, jednak dla innych (grających klasycznie), nie jest przydatna. Zatem przed wyborem pianina warto się zastanowić, czy pianino ma być używane do gry z podkładami muzycznymi, czy też do gry standardowej, gdzie obydwie ręce grają konkretne dźwięki, a nie tonację akompaniamentu. Z własnego doświadczenia doceniam tę opcję, choć zawsze grałam głównie klasykę - jednak pewne współczesne utwory brzmią świetnie, jeśli dołączy się do nich podkład (często jest opcja akompaniamentu “full keyboard”, gdzie utwór gra się normalnie, obydwoma rękami, a tonacja podkładu jest dobierana automatycznie, na podstawie granych przez nas dźwięków). Jeśli pianino ma służyć tylko do gry klasycznej, wówczas akompaniament nie jest kluczowy, jednak warto pamiętać, że również w niektórych utworach klasycznych akompaniament bardzo wzbogaca utwór. Przykład dodatnia podkładu muzycznego przedstawiłam w nagraniu poniżej, od 14:40 minuty nagrania:
Wykorzystanie podkładu muzycznego w muzyce klasycznej: D. Shostakovich - Waltz 2. Od 14:40 minuty nagrania.
Moc głośników jest istotna, choć warto zwrócić uwagę na dwa inne aspekty: po pierwsze różnica w mocy głośników np: 2x15W a 2x20W jest dość słabo zauważalna. Na potrzeby domowe moc głośników 2x15W jest już zupełnie wystarczająca i pozwalająca na satysfakcję z głębokiego brzmienia. Po drugie, jeśli w pianinie jest wyjście liniowe, to można podłączyć pianino do zewnętrznych kolumn, uzyskując jeszcze mocniejsze brzmienie.
Bluetooth oznacza możliwość połączenia pianina z urządzeniem zewnętrznym bez pośrednictwa kabli (przez Bluetooth). Często klienci rozumieją to jako możliwość podłączenia słuchawek bezprzewodowych, jednak tak nie jest w żadnym z omawianych modeli. Oczywiście osoby chętne mogą skorzystać ze słuchawek bezprzewodowych umieszczając nadajnik Bluetooth w wyjściu słuchawkowym, jednak jest to niezależne od dostępnej opcji Bluetooth w pianinie. Opcje Bluetooth dostępne w analizowanych modelach sprowadzają się do następujących możliwości:
Bluetooth MIDI pozwala przekazywać sygnał w formacie MIDI z pianina na komputer, czyli przykładowo można korzystać z aplikacji do nauki gry (opartych na formacie MIDI, takich jak Synthesia). Czyli ta funkcja polega na przekazywaniu sygnału z pianina na urządzenie zewnętrzne.
Bluetooth line działa w drugą stronę (i również w innym formacie), czyli z urządzenia zewnętrznego do pianina. Przykładowo można pliki muzyczne, które mamy w telefonie, odtwarzać przez głośniki pianina. Nie można natomiast, niestety, wysyłać sygnału liniowego z pianina na kolumny, na co często liczą klienci. :)
Poniżej moja ocena i wrażenia z testów przedstawionych modeli:
Yamaha Arius YDP-165
Yamaha Arius YDP-165
Klawiatura w YDP-165 ma sporo plusów: dobrze wychodzą tryle i repetycje, reakcja klawiatury na dynamikę jest poprawna, można śmiało na niej ćwiczyć gamy i etiudy bez obawy, że dźwięki będą gorzej słyszalne. Klawiatura z odpowiednim oporem, czyli umiarkowanie twarda, cięższa niż w YDP-145. Minusem jest to, że na pewnym etapie dynamiki następuje maksimum i nie można wydobyć już więcej. Testowanie tego modelu przekonało mnie, że warto zapoznać się z całością oferty danego producenta przed podjęciem decyzji o zakupie. Dopiero porównanie YDP-165 do pianin Yamahy z wyższej serii, Clavinova, pozwala odczuć, czego brakuje w modelu YDP-165: Przy grze na pianinach serii Clavinova czułam radość z gry, satysfakcję z pogłębiania dźwięku, każdy klawisz reagował na intensywność nacisku, tymczasem w YDP-165 - powyżej głośności na poziomie umiarkowanym - tego wrażenia brakuje. Czasem palce zsuwały mi się z czarnego klawisza, bo tam nic palca nie trzymało, żadne mocniejsze brzmienie, miałam wrażenie braku reakcji. Pogłębianie dźwięku, czyli zwiększanie dynamiki, jest odpowiednie na poziomie cichym, umiarkowanym i dość głośnym, brakuje natomiast możliwości pogłębiania brzmienia przy grze forte.
Najtańszy model serii Clavinova (CLP-725) to wydatek około 6500 zł, więc różnica w cenie sprawia, że seria Clavinova jest warta rozważenia - model CLP-725 opisałam poniżej. Oto moje wrażenia z bezpośredniego porównania Yamahy Arius YDP-165 vs Clavinova CLP-725: w YDP-165 jest pewien opór, by rozpocząć naciskanie klawisza, co jest dla mnie zaletą, ponieważ przyjemnie jest czuć, że klawisz nie jest zwyczajnym przyciskiem, tylko wymaga pewnej pracy palca, odpowiedniego nacisku, a nie tylko lekkiego muśnięcia. Czyli rozpoczęcie naciskania klawisza jest na korzyść YDP-165, jednak przewagę pianina CLP-725 czuć przy pogłębianiu dźwięku. Możliwość dobrego pogłębiania dźwięku oznacza, że nawet dość drobna zmiana nacisku dźwięku zmienia intensywność wydobywanego brzmienia, również przy grze forte (głośnej). W serii Arius zmiana dynamiki nie jest tak w pełni osiągalna jak w serii Yamaha Clavinova.
Brzmienie pianina YDP-165 jest przyjemne, próbki brzmieniowe są takie same jak w YDP-145, jednak z uwagi na mocniejsze głośniki, brzmienie YDP-165 jest zdecydowanie pełniejsze.
Co jest, moim zdaniem, ważne w modelu Yamaha Arius YDP-165:
klawiatura umiarkowanie twarda, odpowiednia, naturalna, klawisze pokryte imitacją kości słoniowej
odpowiednia moc głośników - 2x20W, co jest dużą poprawą względem niższego modelu YDP-145, gdzie jest jedynie 2x8W. Dodatkowo brzmienie wydobywa się również przez dodatkowe wyjścia z tyłu pianina (tzw. “tone escapement”)
niewiele innych opcji, przykładowo nie ma rytmów i akompaniamentu, niewielka ilość brzmień (10)
minusem jest ograniczenie w pogłębianiu dźwięku, co jest szczególnie zauważalne przy porównaniu z pianinami Yamaha z serii Clavinova
Elpiano SLP-360
Elpiano SLP-360
Elpiano SLP-360
Pianino Elpiano jako jedyny model w tym przedziale cenowym ma klawiaturę drewnianą, co pozwala na lepsze odczucia z gry: klawisze mają swój naturalny ciężar i stabilność. Mechanizm klawiatury pianina SLP-360 jest bardzo dopracowany - pozwala na szybką repetycję oraz tryle, daje możliwość uzyskania wielu poziomów dynamicznych, dobrze oddaje niuanse dynamiki - od najbardziej delikatnego piano do mocnego, pogłębionego forte. Spośród 40 brzmień dostępnych w pianinie, aż 5 brzmień to Grand Piano, czyli próbki fortepianowe. Brzmienia Grand Piano modelu SLP-360 są dość potężne, szczególnie w porównaniu do tańszego modelu SLP-260, gdzie brzmienie pianina jest jakby jaśniejsze, bardziej klarowne. Natomiast SLP-360 daje potężne brzmienie, bliższe do fortepianu. Przy grze na słuchawkach, brzmienie pianina jest bardziej jasne. Dodatkowo istnieje wiele opcji regulowania brzmienia, dzięki licznym efektom dostępnym w SLP-360: można zwiększyć lub zmniejszyć pogłos (echo, czyli reverb), można zwiększyć lub zmniejszyć odgłos młoteczków, efekt rezonansu strun czy płyty rezonansowej. Pianina w tym przedziale cenowym i przy tak rozbudowanych opcjach pozwalają na dużą swobodę regulowania i tworzenia takiego brzmienia, jakie nam odpowiada. Podobnie więc jest w innych opisywanych tutaj pianinach.
Dodatkowo dużym plusem modelu SLP-360 jest opcja podkładów muzycznych pianina i rytmów oraz liczne możliwości połączeń z urządzeniami zewnętrznymi (w tym bluetooth midi oraz bluetooth audio). Cena pianina SLP-360 to 4490zł.
Oto prezentacja modelu Elpiano SLP-360:
Kawai CN201
Pianina cyfrowe Kawai w cenie około 5000 - 6000 zł, które można rozważać w tym porównaniu to albo model KDP120, który jest poniżej tego progu pod względem walorów muzycznych; albo też model CN201, w cenie około 5500 zł. Z uwagi na lepsze próbki brzmieniowe, wybrałam do tego porównania model CN201 (następca modelu CN29), jednak warto pamiętać o tańszym i dobrym pod niektórymi względami modelu Kawai KDP120. Model Kawai CN201 ma bardziej dopracowane próbki brzmieniowe Grand Piano, czyli takie, które pozwalają na uzyskanie bardziej zróżnicowanego dźwięku, większej różnorodności dynamicznej. Próbki, które są w KDP120 to tzw. “Harmonic Imaging”, używane m.in. pianinie przenośnym ES110, w cenie 2800 zł, więc trudno to porównać z pianinami z “wyższej półki”. W Kawai CN201 zastosowano lepsze próbki, tzw. “Progressive Harmonic Imaging”, które pozwalają na większe zróżnicowanie dynamiczne i są stosowane już w zdecydowanie lepszych modelach Kawai, jak np. w CA49. Dodatkowo warto zauważyć, że wszystkie brzmienia Grand Piano są typu ‘'88-key sampling”, czyli każdy dźwięk fortepianu ma oddzielnie nagrywaną próbkę brzmieniową.
Jak pisałam powyżej, sama jakość próbek brzmieniowych nie jest wystarczająca, by ocenić przyjemność gry na danym pianinie. W przypadku Kawai, modele z serii CN (a więc CN201 oraz droższy CN301) mają klawiaturę typu “Responsive Hammer III Action”, która jest dość twarda, o większym oporze niż w modelu KDP120 (gdzie jest “Responsive Hammer II Action”). Pewnym minusem zarówno nowego modelu CN201, jak i jego poprzednika CN29 jest to, że przy szybkich utworach i powtarzanych dźwiękach, niektóre dźwięki nie odzywają się z odpowiednią dynamiką. Czyli brakuje pełnej kontroli nad dynamiką, którą odczuwałam nawet w tańszym modelu z serii KDP.
Analizując pianina cyfrowe Kawai warto rozważyć jeszcze droższą, ale też zdecydowanie droższą serię Kawai - serię pianin CA. Więcej o modelach Kawai napisałam tutaj - zapraszam do przeczytania.
Casio AP-470
Spośród pianin cyfrowych Casio w cenie około 5000 zł warto rozważyć 2 modele: PX-870 w cenie około 4900zł oraz przedstawiony w tabeli AP-470 w cenie ok. 4800 zł. Pomimo zbliżonych cen, model Casio Celviano AP-470 wydaje się bardziej “premium” z uwagi na swoją budowę: W serii Celviano górną płytę pianina można otwierać, a wewnątrz jest głośnik, przez co podniesienie górnej płyty przypomina efekt jak przy podniesieniu klapy fortepianu, kiedy to brzmienie jest bardziej donośne i głębsze. Wrażenia z gry na pianinie AP-470 miałam prawie dokładnie takie same jak przy grze na tańszym modelu AP-270, czyli wszystko jest bardzo dobrze poza nadmiernie oporną klawiaturą, która wymaga zbyt dużej siły, aby wydobyć odpowiedni poziom dźwięku. Zapraszam do przeczytania szczegółowego opisu we wpisie na blogu.
Poza tą nadmierną koniecznością nacisku, klawiatura modelu AP-470 ma dużo plusów: pozwala na uzyskanie dużej różnorodności dynamicznej, tryle wychodzą świetnie, klawiatura reaguje na zmiany dynamiczne (czyli można uzyskać i nagłe uderzenie, i stopniowe pogłębianie dźwięku, każdy odcień od bardzo cichego ppp do bardzo głośnego brzmienia fff).
Poniżej modele, które są w zbliżonej cenie, choć już powyżej 5000 zł :
Yamaha Clavinova CLP-725 w cenie około 6500 zł:
Yamaha CLP-725
Więcej o serii Yamaha Clavinova napisałam tutaj - zapraszam do przeczytania.
Najtańszy z modeli Clavinova to CLP-725, w cenie około 6500zł. Moje wrażenia z gry z wykorzystaniem brzmienia głównego CLP-725 są pozytywne: Brzmienie pianina CLP-725 typu “CFX Grand” (czyli główne brzmienie Grand Piano), jest naturalne i przyjemne. Warto zwrócić uwagę, że brzmienie CFX Grand tworzone jest za pomocą próbkowania typu “binaural sampling”, co oznacza, że nagrane próbki uwzględniają sposób, w jaki dźwięk rozchodzi się z instrumentach akustycznych, choć ma to znaczenie jedynie przy grze na słuchawkach. Ciekawe jest to, że drugie brzmienie fortepianu, typu “Bösendorfer”, nie jest w CLP-725 stworzone z użyciem tej lepszej technologii, tak jakby tę lepszą wersję producent zarezerwował dla droższego modelu CLP-735. Klawiatura modelu CLP-725 jest poprawna, przy ustawieniu na brzmienie CFX Grand pozwala na szybką repetycję i dobrą kontrolę dynamiki. Model CLP-725 został do oferty Yamahy CLP seria “7xx” dodany później, i jakby na siłę brakuje mu pewnych podstawowych funkcji (m.in. ograniczone opcje połączeń z komputerem / tabletem, brak akompaniamentu i rytmów, czy nawet opcji split, które są prawie zawsze standardem w tej cenie). Przy brzmieniu CFX Grand, pianino dobrze reaguje na zmiany dynamiki, umożliwia szybkie powtórzenie oraz pogłębienie dźwięku.
Kolejny model Yamahy pod względem ceny to CLP-735, który pozwala na jeszcze lepsze pogłębienie dźwięku. Plusem modelu CLP-735 są też liczne opcje dodatkowe, które pojawiły się w CLP-735, a których nie ma tańszy model CLP-725, m.in. sekcję rytmów liczne możliwości połączenia z komputerem czy mocniejsze głośniki. Jednak cena Yamahy CLP-735 przekracza 8000zł, więc jest sporo powyżej porównywanych pianin.
Roland HP702
Pianina cyfrowe Roland są trudne do porównania z uwagi na cenę, która zdecydowanie przewyższa konkurencję, stąd w powyższym porównaniu jest przenośne pianino cyfrowe, model FP-30X. Natomiast bardziej odpowiedni do tego porównania pod względem specyfikacji jest model HP702: Mechanizm klawiatury modelu HP702 to “PHA-4 Standard Keyboard”. W moim odczuciu plusem tej klawiatury jest odpowiednie wrażenie pracy młoteczków, którego nie ma np. w trochę tańszym modelu Roland F701. Czyli odczucie mechanizmu klawiatury jest naturalne, odpowiednie - czuć pewien opór przy naciśnięciu klawisza, jednak jest on na odpowiednio niskim poziomie. Specyfikacja pianina HP702 jest dość “nierówna” - pewne funkcje są bardzo rozbudowane (jak np. bardzo wysoka polifonia czy też ilość poziomów regulacji klawiatury), podczas gdy same klawisze pozostają plastikowe, a moc głośników 2 x 14W jest poniżej pianin w tym przedziale cenowym.
Przy wydatku tego rzędu można też rozważyć model Roland HP704, który oferuje nagłośnienie 4-głośnikowe. Jednak cena modelu HP704 to około 9000zł.
Podsumowując - pianina Rolanda są przez niektórych lubiane i cenione, jednak są po prostu droższe od konkurencji.