Klawiatury pianin cyfrowych - jaki powinien być dobry mechanizm klawiatury

Mechanizm klawiatury pianin cyfrowych to kluczowa kwestia przy wyborze instrumentu. Poniżej wyjaśnię określenia używane do opisu klawiatur oraz przedstawię te cechy, które są, moim zdaniem, naprawdę ważne. 

Następujące cechy pianin cyfrowych uznaję za konieczne:

• klawiatura pełna

• klawiatura dynamiczna

• klawiatura młoteczkowa

Te 3 cechy to zupełne minimum, by uznać instrument za substytut pianina. Co one oznaczają?

Klawiatura pełna (full keyboard):

Klawiatura pełna oznacza, że jest 88 klawiszy, czyli dokładnie tyle, co w pianinie akustycznym (tradycyjnym). Jeżeli ktoś się decyduje na zakup pianina, to zachęcam do wybrania instrumentu z pełną klawiaturą, tak by wraz z coraz bardziej zaawansowanym poziomem gry, nie pojawił się problem, że brakuje klawiszy. Warto kupić klawiaturę pełną, czyli 88-klawiszową.

Klawiatura dynamiczna (dynamic keyboard):

Klawiatura dynamiczna oznacza, że klawisze reagują na to, jakie natężenie dźwięku, czyli poziom głośności, chcemy wydobyć. Jeśli gramy leciutko, wówczas pianino gra cicho, jeżeli naciśnie się klawisz mocno, wówczas wydobędzie się dźwięk głębszy, mocniejszy, głośniejszy. Właśnie ta reakcja na naszą dynamikę jest określana jako klawiatura dynamiczna. Klawiatura dynamiczna jest konieczna do gry na pianinie.

Klawiatura młoteczkowa (hammer action):

Obecnie większość pianin cyfrowych posiada klawiaturę młoteczkową. Oznacza to imitację mechanizmu młoteczkowego, który jest w pianinach akustycznych, w odróżnieniu od mechanizmu sprężynowego, który był używany w keyboardach. Mechanizm młoteczkowy pozwala na istotną różnicę w odczuciu pracy klawiatury pod palcami i zdecydowanie wpływa na jakość gry. Klawiatura młoteczkowa jest kluczowa w grze na pianinie. Oczywiście klawiatura z mechanizmem sprężynowym też może wydawać ładne brzmienie, jednak uczucie pod palcami pianisty będzie zupełnie odmienne. 

Podstawowe cechy klawiatury przedstawiłam w poniższym filmie:

Cechy, które dodatkowo powinna mieć dobra klawiatura:

Klawiatura ważona ("graded hammer weighted" lub "linear graded"):

Klawiatura ważona oznacza imitację pianina akustycznego pod tym względem, że młoteczki są stopniowo dociążane, tak, by klawisze od strony prawej (sopranów) chodziły lżej, a klawisze basowe - ciężej. Zazwyczaj klawiatury pianin cyfrowych są ważone, choć warto zauważyć, że z różnym efektem - czasem cecha ta jest bardzo słabo odczuwalna.

Dobrze jest też, gdy klawiatura jest opisana jako ważona, wówczas można mieć nadzieję, że producent lepiej dopracował mechanizm klawiatury, choć znam wiele klawiatur pianin opisanych jako "ważone", gdzie zupełnie tej cechy nie można wyczuć.

3 lub 2 czujniki klawiatury ("triple sensor"): 

Pod każdym klawiszem znajdują się czujniki / sensory, które przekazują informacje o tym, jak klawisz został naciśnięty, tak, by siła nacisku (dynamika) i sposób naciśnięcia klawisza mogły zostać odzwierciedlone w brzmieniu. 3 czujniki są zaletą w porównaniu do wcześniej dominujących 2 czujników. 

Cecha "triple sensor" / 3 czujniki może poprawić mechanizm klawiatury, jednak nie musi - wiele zależy od położenia czujników oraz od mechanizmu młoteczka. W założeniu cecha ta pozwala na szybkie powtórzenia dźwięku, gwarantuje, że wszystkie tryle będą dobrze słyszalne. Do nauki gry klasycznej na poziomie szkoły muzycznej I lub II stopnia, pianino z dwoma czujnikami jest zupełnie wystarczające.

Natural Wood - klawiatura drewniana:

Klawisze wykonane są z drewna są znaczącą zaletą klawiatury, rzadko spotyka się je w pianinach poniżej 8 - 9 tys. zł. Wyjątkiem jest model Elpiano DPR-3500, gdzie klawisze są wykonane z litego drewna lipowego (drewno najczęściej używane do produkcji instrumentów muzycznych). Tańsze pianina cyfrowe najczęściej mają klawisze z plastiku. Klawiatura drewniana jest lepsza, ponieważ jest naturalnie cięższa od klawiszy plastikowych. W fortepianach akustycznych oraz lepszych pianinach akustycznych, klawisze są z drewna.

 

Cechy, które są mało istotne dla jakości klawiatury:

Są też liczne opisy mechanizmów klawiatur oraz nazwy marketingowe, które są niezrozumiałe dla większości klientów, a które równocześnie niewiele mówią o jakości mechanizmu klawiatury. Oto przykłady tych opisów: 

Mechanizm "let-off" ("escapement"), czyli tzw. "wymyk klawisza": 

Na temat "wymyku" klawisza powstało wiele teorii. Niektórzy pytają o tę cechę, jakby była ona kluczowa w wyborze pianina. Tymczasem od lat tworzone były klawiatury pianin cyfrowych, które doskonale odwzorowywały mechanizm pianin akustycznych, a dany fragment mechanizmu określany dziś jako "wymyk", nie był nazywany czy opisywany. Po prostu mechanizm klawiatury dobrze działał. Od kilku lat Roland przoduje w tym, by podkreślać fakt, że pianina Roland mają mechanizm "let off", jednak warto pamiętać, że to, czy pianino ma ten mechanizm czy też nie, nie jest kluczowe. Najważniejsze jest to, jaki jest efekt końcowy mechanizmu klawiatury, czyli jak ona po prostu działa. Mechanizm wymyku, jest to mała dźwignia, która uwalnia opadający młoteczek tuż po uderzeniu. Dzięki temu klawisz jest od razu gotowy do repetycji (powtórzenia dźwięku). Według niektórych opisów, mechanizm ten pozwala też uzyskać jeszcze lepszy dźwięk przy grze pianissimo. Producent Kawai określa ten mechanizm jako "let-off", u Yamahy jest to "escapement".

Mechanizm wymyku (let off / escapement) nie jest cechą, która mówi wiele o klawiaturze, poza tym, że jest to prawdopodobnie dość drogie pianino. Mechanizm ten, bardzo często spotykany w modelach Rolanda, coraz popularniejszy też u konkurencji, nie jest dla mnie gwarancją przyjaznej, dobrej klawiatury. Brak mechanizmu też nie powoduje, by klawiatura była gorsza - przykładowo model Kawai CA63 ma doskonałe klawiatury bez tego mechanizmu. Jest to raczej cecha marketingowa, realnie nie zmienia wrażenia z gry. 

Klawiatura "with counterweights":

Dodatkowe dociążenie klawiszy, czyli tzw. klawiatura "with counterweights": Klawiatura z dodatkowym dociążeniem klawiszy posiada nie tylko młoteczki o zróżnicowanej wadze, ale dodatkowo dodane jest obciążenie na końcach białych i czarnych klawiszy (czyli od strony grającego). Długo szukałam informacji, czemu to służy, szczególnie gdy dodawane jest to do klawiszy drewnianych, czyli już naturalnie cięższych od plastikowych. Tymczasem dociążenie to jest zróżnicowane, czyli jest inne dla poszczególnych oktaw.

Oto znaczenie cechy "with counterweights" według producenta pianin Yamaha: "Dociążenie ma zrównoważyć wagę młoteczków i pozwala na bardziej precyzyjną kontrolę przy cichej, delikatnej grze (pianissimo) oraz pozwala na lepszy powrót klawisza przy szybkiej grze." Znaczenie cechy "with counterweights" według producenta Kawai: "Odpowiednie dociążenie pozwala na to, by dotyk klawiatury był lżejszy przy grze cichej, natomiast dodaje wrażenie większego oporu przy grze z większą siłą."

Z pewnością więc cecha klawiatury "with counterweights" ma przybliżać ciężar i wrażenia dotyczące ciężaru poszczególnych klawiszy do wrażeń z gry na klawiaturze pianina czy fortepianu akustycznego, jednak dokładne działanie tej cechy jest różnie tłumaczone przez poszczególnych producentów.

Klawiatura "with counterweights" jest więc cechą, która nie jest dla mnie wyznacznikiem tego, jak dobra jest klawiatura. Dodanie ciężarków z przodu klawiszy może dać świetny efekt, tak jak w modelu Yamahy CVP-709. Jednak doważenie nie jest gwarancją, że klawiatura będzie dobra.

Cecha naprawdę dobrej klawiatury - amortyzacja uderzenia oraz powiązanie mechanizmu klawiatury i brzmienia:

Kolejne targi muzyczne i testowanie dziesiątek, jeśli nie setek, kolejnych pianin, pozwalają mi zrozumieć, że opis techniczny klawiatury prawie zupełnie nie przekłada się na to, jak klawiaturę czuje się pod palcami. Zastanawiałam się, jaka powinna być klawiatura idealnego pianina cyfrowego - oto odpowiedź:

Gra na pianinie powinna sprawiać przyjemność. Klawisze powinny pracować tak, jak w pianinie akustycznym, czyli z pewnym (drobnym) oporem, powinny mieć swoją wagę, powinny wydobywać głębokie brzmienie, które w zależności od siły i sposobu nacisku, ma wiele poziomów dynamiki. Im więcej tych poziomów tym lepiej, powinno się wydawać, że jest ich nieskończenie wiele. Co ważne - te różne stopnie dynamiki powinny być w naturalny i równomierny sposób powiązane z siłą nacisku. W kilku testowanych na targach pianinach (w cenie około 1000 euro) zauważyłam, że już umiarkowany nacisk powoduje ostre brzmienie i grę forte, co jest oczywistą wadą.

Podczas ostatnich targów odkryłam element, który jest dla mnie kluczowy w decyzji, czy pianino mi się podoba, czy też nie. Zaczęłam analizować, dlaczego niektóre modele, niekoniecznie te najdroższe, tak bardzo mnie wciągają, a niektóre - nawet te droższe - odpychają, po prostu nie chce mi się na nich grać. Otóż z przyjemnością i radością gra mi się na pianinach, których klawiatura ma miękkie, zamortyzowane odbicie naciskanego klawisza. Czyli w momencie, gdy klawisz jest jest naciskany, to czujemy opór. Istotne jest to, czy opór ten odczuwamy jako łagodne, zamortyzowane zatrzymanie klawisza, czy też zderzenie z czymś bardzo twardym, wręcz odbijającym. Przez zatrzymanie zamortyzowane rozumiem miękkie, łagodne zatrzymanie klawisza, z wrażeniem, że naciskając go mocniej, można uzyskać jeszcze więcej (jeszcze głębsze zapadnięcie się klawisza i przez to jeszcze mocniejszy dźwięk). Naciskanie klawisza, który sprawia wrażenie odbicia się od powierzchni sprężynującej, zniechęca do pogłębiania dźwięku, a nawet do dalszej gry. Taka klawiatura zniechęca mnie z dwóch powodów:

• 1-szy powód, oczywisty: przy takiej reakcji klawiatury, bardziej bolą palce

• 2-gi powód jest taki, że pogłębianie dźwięku na takiej klawiaturze nie jest przyjemne. Mocne odbicie przy średnim naciśnięciu świadczy o tym, że więcej nie da się zrobić, a silniejsza gra wiąże się z jeszcze mocniejszym odbiciem klawisza. Nawet zagranie gamy jest nieprzyjemne dla palców, gdy od spodu czuje się uderzenie.  

Mam wrażenie, że element odczucia pod palcami po naciśnięciu klawisza, jest zupełnie pomijany przez producentów, a często zdarza się, że drogie modele mają odpychającą, sprężynującą klawiaturę. W modelach Elpiano nie ma tego odbicia, między innymi dlatego tak cenię sobie grę na pianinach tego producenta. Przykładowo świetnie pracuje też klawiatura modeli Kawai CA98 czy CS11. Oczywiście są to dość drogie modele, ale tańsze od niektórych konkurentów, na których gra się nieprzyjemnie, jak na przykład bardzo droga Yamaha Silent (cena powyżej 20000 zł), gdzie klawisze mocno odskakują po naciśnięciu, nie miały żadnej amortyzacji. 

Różne wrażenia z gry przy takich samych klawiaturach - powiązanie mechanizmu klawiatury i brzmienia:

Długie godziny testów kolejnych pianin dały mi jasną odpowiedź, że choć kluczowy jest mechanizm klawiatury oraz to, jakie są próbki brzmieniowe, to niezmiernie ważny jest również fakt, w jaki sposób te elementy są ze sobą powiązane. Już tłumaczę: wiele modeli (na przykład wszystkie nowe pianina Casio) mają ten sam mechanizm klawiatury (wg danych producenta). Czyli taka sama klawiatura jest w nowych modelach Casio serii Celviano oraz Privia. A jednak w pianinach Celviano klawiatura wydaje mi się twardsza i bardziej oporna niż w Privii. Dlaczego? Wpływa na to sposób i moment wydobywania dźwięku: brzmienie bardziej donośne, niewytłumione, będzie powodowało, że klawiatura wyda się bardziej miękka. A jeśli pianino z tym samym mechanizmem będzie miało wytłumione brzmienie, które nie będzie odpowiednio pogłębiane wraz z mocniejszym uderzeniem klawisza, wówczas taka klawiatura wyda się grającemu nadmiernie twarda. 

Warto to odróżnić, bo czasem nawet dość twarda klawiatura może okazać się przyjazna, jeśli wraz z pokonaniem oporu nastąpi uzyskanie mocnego, pełnego brzmienia. To właśnie ta relacja: zmiana brzmienia na skutek pracy klawiatury jest kolejnym kluczowym elementem dobrego pianina cyfrowego.

To powiązanie brzmienia z mechanizmem klawiatury jest moim zdaniem kwintesencją gry na pianinie, ponieważ oznacza, czy pianino prawidłowo reaguje na to, co chce z instrumentu wydobyć grający. A jak sprawdzić, czy ta reakcja pianina jest dobra? Polecam sprawdzić następujące elementy:

• zasada dla mnie nadrzędna: konieczna jest pełna kontrola nad dynamiką, czyli stopniowe zwiększenie oparcia musi powodować stopniowe zwiększenie dynamiki, bez nadmiernych przeskoków. Tej kontroli nad dynamiką brakowało mi przykładowo w Kawai CA43 czy w modelu Yamahy YDP-S34, nie mówiąc już o producencie GEWA.

• bardzo mocne postawienie (oparcie) ręki na klawiaturze daje pełnię głębokiego brzmienia fff (forte fortissimo, czyli bardzo głośno)

• gdy pełny, nasycony dźwięk mf (mezzoforte, czyli umiarkowanie głośny) osiąga się bez "walki", czyli bez nadmiernego wysiłku przy każdym naciśnięciu klawisza. Gdy opieram rękę i przechodzę opartymi palcami na kolejne dźwięki, to brzmienie powinno być pełne, donośne, a nie jakby zbyt słabe i bez połączenia z poprzednim dźwiękiem. Ta konieczność zbyt mocnego naciskania klawiszy występuje we wszystkich nowych modelach Casio, gdzie jest możliwe uzyskanie pięknego i mocnego brzmienia, ale dopiero po zdecydowanie mocnym naciśnięciu. Przy zwyczajnym oparciu ręki ten dźwięk jest za słaby. Czyli naturalna praca ręki i palców powinna dawać odpowiednio nasycony dźwięk.

• gdy dodanie emocji, mocy i energii w prawej ręce pozwala uzyskać brzmienie z efektem "dzwoneczków" / "perełek", czyli takich klarownych, równych, donośnie brzmiących dźwięków, a nie brzmienie krzykliwe i brzęczące

Gdy te wszystkie warunki klawiatury i brzmienia są spełnione, to jest to pianino, którego Państwo szukali :)

Cechy dobrej klawiatury pianina cyfrowego - podsumowanie:

Przy wyborze pianina cyfrowego, polecam upewnić się, że klawiatura jest:

• pełna

• dynamiczna

• młoteczkowa

• ważona

• ma 3 czujniki klawiatury (triple sensor)

Równie ważne jak powyższe 5 cech, jest dla mnie to, w jaki sposób klawisz zachowuje się po naciśnięciu, czyli co odczuwa palec, który pozostaje na wciśniętym klawiszu. Czy odczuwalne jest odbicie, jakby uderzenie klawisza od spodu? Takie pianino gorąco odradzam. Naciśnięcie klawisza powinno być zakończone łagodnym, miękkim zatrzymaniem się klawisza, jakby na poduszce z amortyzacją. Takie zamortyzowanie zachęca, by pogłębiać dźwięk, tak, by uzyskać jeszcze bardziej intensywne brzmienie. Niestety ta cecha nie doczekała się opisu od producentów.

Moje wrażenia z gry oraz szczególnie tę cechę klawiatur przedstawiłam w opisie poszczególnych producentów - zapraszam do przeczytania moich kolejnych wpisów!

Podłączenie mikrofonu do pianina cyfrowego

Czy jest możliwość podłączenia mikrofonu do pianina cyfrowego? To dość często powtarzające się pytanie :)

Dobra wiadomość jest taka, że do modeli Elpiano DPS-1200 oraz DPR-2200 można podłączyć mikrofon. Czyli można samodzielnie grać na pianinie i równocześnie śpiewać, a brzmienie pianina oraz głosu będą rozbrzemiewać z głośników pianina.

Jak podłączyć mikrofon do pianina cyfrowego?

Podłączenie mikrofonu do pianina cyfrowego możliwe jest dzięki wejściu liniowemu LINE IN, którymi dysponują modele Elpiano DPS-1200 oraz DPR-2200. Wejście liniowe nie jest zawsze w standardzie pianin cyfrowych, stąd przy wyborze pianina cyfrowego należy upewnić się, że dany model pianina takie wejście posiada.

Co jest potrzebne, by podłączyć mikrofon do pianina?

Należy zakupić kilka dodatkowych akcesoriów:

• Przedwzmacniacz, przykładowo taki:  

http://www.sklepproaudio.pl/presonus-tubepre-lata-gwarancji-gratis-p-239.html?manufacturers_id=11

• Mikrofon, przykładowo taki:

http://www.sklepproaudio.pl/rode-m2-12-lat-gwarancji-p-438.html?manufacturers_id=9

Dodatkowo będą potrzebne 2 kable, do podłączenia mikrofonu i przedwzmacniacza z pianinem, jest to koszt ok. 150zł.

Łącznie razem z przedwzmacniaczem oraz samym mikrofonem będzie to więc wydatek 450zł + 330zł + 150zł, czyli ok 900zł, często jednak już wokaliści posiadają mikrofon czy odpowiednie kable, wówczas konieczny wydatek to jedynie przedwzmacniacz.

Jak nagrywać z pianina cyfrowego / keyboardu na komputer – część 3. Regulacja głośności dźwięku.

Po zapoznaniu się z artykułem o tym jak podłączyć pianino z komputerem, oraz opcje nagrywania możemy rozpocząć nagrywanie.

Proces nagrywania należy zacząć od regulacji głośności.

Poziom natężenia dźwięku reguluje się w Panelu Kontroli Głośności (Volume Control Panel). Należy tam uaktywnić opcję nagrywania z odpowiedniego wejścia (albo wejścia liniowego Line In albo też z mikrofonu Mic In).

W przypadku podłączenia wyjścia liniowego Line out pianina do wejścia liniowego Line In komputera, poziom natężenia dźwięku w komputerze powinien być jak najwyższy. Należy więc kursor głośności przesunąć maksymalnie do góry. Z kolei głośność samego instrumentu powinna być ustawiona mniej więcej w połowie.

Aby uzyskać jak najlepszy efekt brzmienia, należy wykonać kilka prób. Warto pamiętać, że pianino ma duży zakres dynamiki, więc natężenie dźwięku powinno być odpowiednio niskie, by głośna gra na pianinie nie powodowała zakłóceń w brzmieniu (najczęściej w postaci trzasków).

Z kolei gdy używamy w komputerze wejście mikrofonowe Mic In, głośność w Panelu Kontroli Głośności (Volume Control Panel) powinna być ustawiona na bardzo niskim poziomie. Również głośność samego instrumentu powinna być ustawiona na niskim poziomie. Najprawdopodobniej przy nagrywaniu nie będzie nawet prawie słychać gry pianina, jednak przy odsłuchiwaniu nagrania z komputera będzie ono już doskonale słyszalne.

Wyjaśnienie dodatkowe: Przy nagrywaniu zależy nam, by zarejestrowane brzmienie było jak najgłośniejsze, jednak bez żadnych hałasów. Jeśli ustawienie głośności jest zbyt wysokie, to komputer nie będzie w stanie „umieścić” tego brzmienia w dostępnych przedziałach, przez co jakość dźwięku będzie znacznie gorsza. Z drugiej strony, gdy głośność jest zbyt niska, to jakość odbieranego przez komputer sygnału na tym ucierpi. Zaleca się, by poziom brzmienia odbieranego przez komputer był na poziomie poniżej -3dB.

Ustawienia Panelu Kontroli Głośności (Volume Control Panel) mogą budzić wątpliwości. Panel ten ma dwa tryby: odtwarzania (playback) i nagrywania (recording). W trybie odtwarzania, który jest ustawiony jako domyślny, można wyciszyć lub nagłośnić wszystkie urządzenia audio, które odtwarzają muzykę. Z kolei w trybie nagrywania należy wybrać, które urządzenie audio będzie użyte do nagrywania. Panel pokazuje suwaki do regulacji głośności albo dla odtwarzania albo dla nagrywania, jednak nie pokazuje obydwu w tym samym czasie.

By przejść pomiędzy trybami odtwarzania / nagrywania, należy wybrać w menu opcję „Właściwości” („Properties”), a następnie wybrać odpowiedni dla nas tryb.  Przy wyświetlaniu „Właściwości” (Properties), niektóre urządzenia audio mogą być ukryte, więc może się zdarzyć, że opcja Mikrofonu (Mic In) lub wejścia liniowego (Line In)  nie pokazują się, wówczas trzeba je uaktywnić.

Wyjaśnienie dodatkowe: Należy upewnić się, że wybrane przez nas wejście (liniowe czy też mikrofonowe) jest jedynym wybranym wejściem w panelu głośności dla nagrywania. Większość kart dźwiękowych pozwala na tylko jedno wejście, jednak może się zdarzyć, że będzie karta umożliwiająca nagrywanie z wielu źródeł. W takim przypadku należy odznaczyć wszystkie rodzaje wejść, których nie chcemy, tak by nagranie nie rejestrowało niepotrzebnego hałasu z zewnątrz.

Nagrywanie z pianina na komputer - kable i wtyczki

Jakich kabli należy użyć do nagrywania dźwięku z pianina cyfrowego na komputer?

Gdy już wiemy, do których wejść / wyjść podłączyć pianino i komputer (polecam artykuł: nagrywanie z pianina keyboardu na komputer ), to pozostaje jeszcze kwestia ich połączenia kablem. Wybór kabla zależy od rodzaju gniazd dostępnych w pianinie / komputerze.

W komputerze bez dedykowanej karty muzycznej najprawdopodobniej będziemy mieć wejście na małą wtyczkę stereo (tzw mały jack – 3,5mm).

Należy pamiętać, że wejście dla mikrofonu jest zawsze w systemie Mono, więc w tym przypadku można używać wtyczki mono.

W przypadku posiadania zewnętrznej lub wewnętrznej dedykowanej karty muzycznej, należy użyć portu “Line In”.

Wewnętrzna karta Creative Sound Blaster Audigy FX)

W interfejsach audio (na USB) należy użyć wejścia LINE. W przypadku braku szerszej wtyczki (6,3 mm) na kablu podłączeniowym, należy użyć przejściówki mały jack /duży jack (3,5 mm na 6,3 mm, koszt przejściówki około 10 zł, jest dostępna w każdym sklepie muzycznym). Interfejs audio (poniżej) wymaga użycia szerszej wtyczki, którą należy podłączyć do wejścia LINE.

W pianinach cyfrowych, wyjście liniowe jest zazwyczaj podzielone na dwa gniazda nazwane L/L+R (lub L/Mono) oraz R. Należy do nich używać dwóch dużych wtyczek (6,3mm). Jeśli podłączy się tylko jedną wtyczkę do gniazda L, otrzyma się brzmienie mono. By uzyskać brzmienie stereo, należy jedną wtyczkę podłączyć do L, natomiast drugą do R. Kable są przedstawione poniżej.

Aby używać wyjścia AUX, potrzebny będzie kabel z dwiema wtyczkami RCA (białą i czerwoną) z jednej strony oraz z małą wtyczką stereo z drugiej strony (jak na zdjęciu powyżej).

Pojedynczą wtyczkę stereo (w kolorze czarnym na zdjęciu powyżej) należy wpiąć do dedykowanej karty muzycznej do wejścia Line In lub do wejścia mikrofonowego na komputerze. Lepszą jakość dźwięku uzyskamy przy podłączeniu do wejścia Line In (jeżeli jest wejście Line In, to nie należy używać wejścia mikrofonowego).

Do nagrywania najlepiej używać dedykowanego do tego celu programu - może to być np. darmowy program Audacity, który pozwala też na regulację głośności nagrywania (szczególnie kluczowe przy nagrywaniu bez użycia profesjonalnej karty dźwiękowej i przy podłączaniu do wejścia mikrofonowego zamiast wejścia Line In). Przy zbyt wysokiej głośności nagrywania dźwięki będą się wybijały “poza skalę”, pojawią się szumy i trzaski.

Szczegółowe informacje na temat ustawień głośności nagrywania zawarłam w następnym wpisie na blogu.

Wyjście na słuchawki jest zazwyczaj wtyczką stereo, najczęściej spotykana jest większa wtyczka (tzw duży jack), czasem mała (mały jack). Dlatego należy używać kabla stereo. W przypadku, gdy mamy kabel zakończony mniejszą wtyczką, należy użyć przejściówki z małego jacka na dużego (koszt przejściówki to kilkanaście złotych, do nabycia np w sklepach typu euro agd).

Podsumowując - najlepiej zaopatrzyć się w kable RCA, które z jednej strony mają wtyczkę białą oraz czerwoną, a z drugiej strony mają pojedynczą wtyczkę stereo. Kabel należy odpowiednio do kolorów wpiąć do pianina cyfrowego do portów AUX OUT oraz do złącza “Line In” na dedykowanej karcie muzycznej (w przypadku jej braku do złącza mikrofonowego na komputerze) oraz nagrywać z wykorzystaniem dedykowanego oprogramowania.

W jakim wieku rozpocząć naukę gry na pianinie?

Czy osoby w każdym wieku poradzą sobie przy nauce gry? Jak wcześnie zapisać dziecko na lekcje pianina?

Akompaniament i wybór rytmów

Wiele utworów można grać z wykorzystaniem akompaniamentu i rytmów. Czym są te opcje w pianinach?

Pianina cyfrowe o brzmieniu pianin akustycznych

Jak kupić pianino cyfrowe, które jest jak najdoskonalszą imitacją pianina akustycznego?

Wiele osób nie jest zainteresowanych licznymi dodatkowymi funkcjami pianin cyfrowych, jak np. akompaniament. Warto jednak zauważyć, że niektóre opcje ustawień i regulacji są kluczowe dla jakości instrumentu, nawet jeśli początkowo nie planujemy korzystać z żadnych dodatkowych funkcji.

Poniżej przedstawiłam te specyfikacje pianin cyfrowych, które mają znaczenie dla jakości gry na pianinie:

Poniżej transkrypcja filmu, uzupełniona licznymi dodatkowymi informacjami, więc zachęcam do przeczytania :) Jeśli coś jest niejasne lub wymaga uzupełnienia, bardzo proszę o komentarz. Będzie mi bardzo miło odpowiedzieć na wszystkie pytania.

Specyfikacje pianin cyfrowych są najczęściej rozbudowane i nie do końca jasne. Trudno zdecydować, który z elementów jest istotny, a który mniej. Poniżej przedstawiam kilka podstawowych specyfikacji dla klientów, którzy kupują pianino cyfrowe z myślą o korzystaniu z niego jak z pianina akustycznego. W takim przypadku warto zwrócić uwagę na trzy specyfikacje i na trzy elementy:

Jaka powinna być klawiatura pianin cyfrowych:

Klawiatura zależy w dużym stopniu od zaawansowania grającego, w przypadku zaawansowanych pianistów gorąco polecam wcześniejsze wypróbowanie pianina. Nie tylko pianina innych producentów różnią się między sobą, ale też kolejne modele tego samego producenta mają odmienne klawiatury. Nawet ten sam typ klawiatury, o dokładnie takiej samej nazwie, inaczej sprawdza się w dwóch różnych modelach pianin tego samego producenta.

To, na co warto zwrócić uwagę w specyfikacji pianina, jest fakt, by klawiatura była opisana jako:

• pełna (88-klawiszowa)
• dynamiczna
• młoteczkowa
• ważona

Więcej o klawiaturze pianin cyfrowych przedstawiłam we wcześniejszym wpisie - by przeczytać, kliknij tutaj. 

Brzmienia pianin cyfrowych:

Jeżeli ktoś decyduje się na pianino cyfrowe głównie z myślą o korzystaniu z niego jak z pianina akustycznego, ważną kwestią jest brzmienie: ilość brzmień (tzw głosów - "voices") i ich jakość. Oczywiście chodzi o brzmienia pianina, opisywane jako "Grand Piano", ponieważ ilość brzmień innych instrumentów może być bardzo duża i nie mieć znaczenia przy grze z wykorzystaniem głosu fortepianu.

Poza brzmieniem Grand Piano często dostępne jest też brzmienie organów, skrzypiec, klawesynu i wiele innych. Kluczowe jednak jest wypróbowanie dostępnych brzmień pianina, których jest najczęściej 2 lub 3.

Więcej o brzmieniach pianin cyfrowych przedstawiłam we wcześniejszym wpisie - by przeczytać, kliknij tutaj. 

Twardość klawiatury pianin cyfrowych:

Ciekawą funkcją pianin cyfrowych jest możliwość regulacji twardości klawiatury (inaczej poziomów dynamiki klawiatury). Najczęściej w pianinach w przedziale cenowym do kilku tysięcy zł, oferowane pianina mają kilka poziomów regulacji twardości klawiatury (od 2 do 9). 

Regulacja twardości klawiatury zmienia efekt dynamiczny. Nie jest tu możliwa zmiana mechaniczna samego klawisza, natomiast dzięki tej funkcji można sprawić, że pianino będzie miało mniej lub bardziej wytłumiony dźwięk. W konsekwencji jeśli ustawimy klawiaturę na bardziej twardą, wówczas należy mocniej pracować palcami, by uzyskać oczekiwane brzmienie. Przy zmianie na ustawienie "soft", czyli na bardziej delikatną klawiaturę, brzmienie pianina jest pełniejsze nawet przy słabszej pracy palców.

Regulacja jest przydatna w zależności od wykonywanego utworu orazw zależności od potrzeby grającego. Czasami lepiej jest grać dany utwór np. Chopina, gdy twardość klawiatury jest mniejsza, czyli gdy klawiatura jest bardziej delikatna i lepiej reaguje na uderzenie klawisza. Z kolei utwory Bacha, moim zadaniem, lepiej jest wykonywać na twardej klawiaturze. Możliwość regulacji twardości klawiatury jest przydatna szczególnie dla uczniów, którzy przed egzaminem chcą być przygotowani do wystąpienia na nowej, nieznanej sobie klawiaturze. Jeżeli dany repertuar można poćwiczyć na różnych ustawieniach klawiatury, wówczas można mieć pewność, że nowy instrument z inną klawiaturą, nie będzie problemem podczas egzaminu. 

Reverb:

Funkcja reverb pozwala na ustawienie echa, czyli pogłosu sali. Zazwyczaj jest kilka typów reverb dostępnych w pianinie - od pogłosu naturalnego, niewielkiej sali, aż po imitację dużej sali koncertowej. Efekt ten wpływa na brzmienie fortepianu, stąd jego dostępność jest bardzo ważna również wówczas, gdy pianino ma służyć wyłącznie grze klasycznej, bez dodatkowych opcji. Dzięki funkcji reverb możemy wpłynąć na jakość brzmienia fortepianu.

Więcej o funkcji reverb przedstawiłam we wcześniejszym wpisie - by przeczytać, kliknij tutaj.

Specyfikacje pianin cyfrowych #3: Dodatkowe parametry

Zapraszam do zapoznania się z parametrami pianin cyfrowych - poniżej ostatni z serii 3 filmów "Specyfikacje pianin cyfrowych":

W poniższym nagraniu prezentuję następujące funkcje i specyfikacje pianin cyfrowych:

• reverb
• transpozycja
• metronom
• split
• layer (dual)
• akompaniament i rytmy

Zapraszam też do zapoznania się z odcinkiem 1 (o klawiaturze i brzmieniu) oraz z odcinkiem 2 (o dodatkowych parametrach pianin).

Oto trzeci z filmów, o następujących funkcjach pianin: reverb, split, layer, transpozycja, metronom oraz akompaniament - zapraszam!

Poniżej transkrypcja filmu, uzupełniona licznymi dodatkowymi informacjami, więc zachęcam do przeczytania :) Jeśli coś jest niejasne lub wymaga uzupełnienia, bardzo proszę o komentarz. Będzie mi bardzo miło odpowiedzieć na wszystkie pytania.

Czym jest funkcja reverb w pianinach cyfrowych?

Reverb jest to możliwość uzyskania oraz zmiany pogłosu brzmienia.

Dla uproszczenia można ten pogłos określić jako echo, czy też efekt akustyczny, który zależny jest od sali, w której gramy. Przykładowo można ustawić reverb na poziomie "room", czyli "pokoju", wówczas otrzymujemy dość naturalny efekt pogłosu, taki, jak występuje podczas gry na pianinie w mieszkaniu. Można też wybrać efekt reverb określany jako "hall", czyli "sala koncertowa", wówczas echo będzie wyraźniejsze, pojawi się wrażenie słuchania muzyki w dużej sali koncertowej, gdzie brzmienie odbija się od ścian. Można też efekt reverb wyłączyć, wówczas uzyskamy dość suche brzmienie instrumentu. Dodatkowym efektem reverb jest uzyskanie opóźnienia dźwięku (określane jako "delay") - przy takim ustawieniu wydobywane dźwięki są słyszalne z około sekundowym opóźnieniem.

Czy funkcja reverb jest przydatna?

Efekt delay jest raczej mało przydatny w praktyce, choć samą możliwość zmiany poziomu reverb uważam za przydatną. Opcja reverb jest prawie zawsze w standardzie pianin cyfrowych.

W nagraniu poniżej przedstawiam, jak korzystać z funkcji reverb w pianinie Elpiano DPR-2200H:

Na czym polega transpozycja w pianinach cyfrowych?

Transpozycja w pianinach to możliwość zmiany tonacji instrumentu. 

W praktyce oznacza to, że można dokonać zmiany takiej, by np. dźwięk, który jest dźwiękiem C (Do), brzmiał jak inny dźwięk. W konsekwencji, po zmianie tonacji np o 1 ton "w górę", grając gamę C-dur, usłyszymy gamę D-dur. Nastąpi zmiana stroju pianina o wybraną przez nas wysokość.

Czy transpozycja jest potrzebną funkcją?

Opcja transpozycji jest najbardziej przydatne wówczas, gdy chcemy dostroić pianino do innego instrumentu, tak, by grać z kimś w duecie. Wówczas współwykonawca nie musi przestrajać swojego instrumentu (np. skrzypiec), wystarczy przez przycisk transpozycji zmienić strój pianina. Transpozycja jest prawie zawsze w standardzie w pianinach cyfrowych.

Do czego służy metronom?

Metronom służy do tego, by wykonywać utwór równo, bez zmian tempa. Jest to możliwe, ponieważ metronom wybija rytm w takim tempie i w takim metrum, w jakich chcemy, czyli 3/4 czy 2/4 - w zależności od wykonywanego utworu. Warto też zapoznać się ze szczegółami dostępnych opcji dotyczących metrum, np. przydatna jest regulacja głośności samego metrum względem głośności pianina.

Czy funkcja metronomu jest przydatna?

Przy nauce gry muzyki klasycznej, metronom jest, moim zdaniem, niezbędny. Prawie każdy uczący się ma problemy z utrzymaniem tempa. Poza możliwością utrzymania tempa, metronom pozwala też sprawdzić, czy cały utwór jest wykonywany w odpowiednim tempie - często na początku utworów jest zapisane sugerowane przez edytora tempo wykonania. Jest to również bardzo przydatna funkcja dla dzieci, które rozpoczynają naukę i dość często mają problem z utrzymaniem tempa.

Czym jest funkcja "split" w pianinach cyfrowych?

Funkcja "split" oznacza możliwość podziału klawiatury na 2 różne brzmienia (voices).

Fukncja ta daje możliwość ustawienia jednego brzmienia dla połowy klawiatury, a innego dla pozostałej części klawiatury. Przykładowo możemy lewą ręką grać w ustawieniu brzmienia fortepianu, a prawą ręką skrzypce, albo odwrotnie. Funkcja split jest raczej nieprzydatna dla wykonywania utworów klasycznych, ale może być bardzo interesująca przy muzyce jazzowej (wówczas prawa ręka gra brzmienie Grand Piano, a lewa kontrabas) lub innych swobodnych aranżacjach.

Czym jest funkcja "layer"/"dual" w pianinach cyfrowych?

Opcja "layer" ("dual") pozwala na granie w dwugłosie, czyli gdy naciskamy jeden klawisz, to otrzymujemy brzmienie dwóch wybranych przez siebie instrumentów.

Najpiękniejszy i najczęściej używany dwugłos to połączenie fortepianu ze skrzypcami. Naciskając jeden klawisz, słyszymy równoczesne brzmienie tych dwóch instrumentów. Nie jest to opcja kluczowa, jednak nawet przy nauce gry muzyki klasycznej można z tej opcji korzystać. Przykładowo pięknie brzmi  w połączeniu fortepianu i skrzypiec utwór Canon in D, kompozytor: J. Pachelbel. Funkcja Layer jest prawie zawsze dostępna jako standard w pianinach cyfrowych.

W nagraniu poniżej przedstawiam, jak korzystać z funkcji split oraz layer w pianinie Elpiano DPR-2200H:

Do czego służą akompaniament i rytmy?

Akompaniament i rytmy to opcja pozwalająca na uzyskanie podkładu muzycznego, który jest grany przez pianino w wybranym przez nas tempie i rytmie (np. salsa, latino, walc).

Opcja ta jest standardem w keyboardach, jednak dużo rzadziej jest dostępna w pianinach cyfrowych.

W praktyce korzystanie z akompaniamentu oznacza, że lewa część klawiatury (ewentualnie cała klawiatura, zależnie od ustawień pianina), służy do wyboru tonacji podkładu muzycznego, czyli akompaniamentu. Grając lewą ręką akord, wydobywamy akompaniament w wybranej tonacji. Równocześnie prawą ręką możemy grać melodię, a zmieniając akordy lewej ręki, zmieniamy tonację akompaniamentu. Najczęściej istnieje też możliwość wyboru opcji, gdzie cała klawiatura stanowi podstawę automatycznego wyboru akompaniamentu, co oznacza, że do granego przez nas utworu, pianino samo dopasowuje podkład w odpowiedniej tonacji, w zależności od granych dźwięków. Zazwyczaj jest też możliwość wyboru tonacji za pomocą jednego klawisza, a nie akordu - opcje te są różne w poszczególnych pianinach / keyboardach.

Czy akompaniament jest przydatną funkcją?

Akompaniament pozwala na zupełnie inną grę, aniżeli wykonywanie muzyki klasycznej. Dlatego osoby, które planują grać muzykę klasyczną, raczej nie będą z akompaniamentu korzystać. Z drugiej strony, funkcja akompaniamentu to podstawa gry na keyboardzie. Można nawet powiedzieć, że funkcja ta pozwala na korzystanie z kolejnego "instrumentu", czyli keyboardu. Typowa muzyka z użyciem podkładu muzycznego, to taka, którą słyszymy np. na weselach, gdzie stanowi ona tło dla wokalisty. 

Akompaniament pozwala na innego rodzaju grę na instrumencie, warto więc upewnić się, czy jest to funkcja, z której planujemy korzystać. Część klientów świadomie wybiera pianino bez tej funkcji, bo np. dla dziecka może być to opcja rozpraszająca. W takim przypadku doradzam model DPS-9H, który jest doskonały pod względem klawiatury i brzmienia, a nie ma opcji akompaniamentu.

Przy wyborze pianina warto dokładnie sprawdzić, czy akompaniament jest dostępny, ponieważ opcja ta raczej nie jest standardem w pianinach w cenie 3 - 5 tyś. zł.

W nagraniu poniżej przedstawiam, jak korzystać z akompaniamentu w pianinie Elpiano DPR-2200H:

Specyfikacje pianin cyfrowych #2: Podstawowe funkcje

Jest to drugi odcinek serii 3 filmów, w których przedstawiam parametry i funkcje pianin cyfrowych.

W poniższym nagraniu prezentuję następujące funkcje i specyfikacje pianin cyfrowych:

• nagrywanie (rejestracja) utworów
• rejestracja ustawień
• moc głośników
• wyjście na słuchawki
• system nauczania
• typ wyświetlacza (LED, LCD)

Zapraszam też do zapoznania się z odcinkiem 1 (o klawiaturze i brzmieniu) oraz z odcinkiem 3 (o dodatkowych parametrach pianin).

Oto drugi z filmów, o nagrywaniu w pianinach cyfrowych, mocy głośników, wyjściach słuchawkowych, systemie nauczania i wyświetlaczu:

Poniżej transkrypcja filmu, uzupełniona licznymi dodatkowymi informacjami, więc zachęcam do przeczytania :) Jeśli coś jest niejasne lub wymaga uzupełnienia, bardzo proszę o komentarz. Będzie mi bardzo miło odpowiedzieć na wszystkie pytania.

Nagrywanie (rejestracja) utworów w pamięci pianina:

Czym jest opcja nagrywania w pianinie?

Przy zakupie pianina warto sprawdzić, czy pianino ma opcję nagrywania. Jest to możliwość rejestracji utworów w pamięci pianina. Pianino może mieć opcję zapisania utworu na jednej ścieżce, albo, dość często, na 2, 3 lub 4 ścieżkach. Dodatkowo na każdej ścieżce jest ograniczenie co do ilości nut, czasem jest to ograniczenie do 5 tyś. nut, może też być po 10 tyś. nut i więcej. Ile to jest w praktyce  - sprawdzałam ścieżkę do 10 tyś. nut i po rejestracji kilkunastu minut zaawansowanego utworu, na ścieżce wciąż było miejsce. 

Kiedy potrzebne jest nagrywanie w pianinie?

Zapis i odtworzenie swojego nagrania jest ważne, by usłyszeć własne błędy. Jest to świetne ćwiczenie przed wystąpieniem przed publicznością. Plusem nagrywania w pamięci pianina jest też łatwość nagrywania. W przeciwieństwie do nagrywania na komputer, w tym przypadku nie potrzeba kabli czy dodatkowego oprogramowania komputerowego. Zazwyczaj wystarczy włączyć opcję rejestracji, wybrać ścieżkę, na którą chcemy nagrać i rozpocząć grę. Do odsłuchania nagrania wystarczy zazwyczaj przycisk PLAY/START.

Ile ścieżek rejestracji utworów w pianinie wybrać?

Jeśli chodzi o ilość potrzebnych ścieżek - sporo zależy od stopnia zaawansowania pianisty. Już 1 ścieżka pozwala na zarejestrowanie utworu, którego opanowanie chcemy sprawdzić. 2 ścieżki lub więcej to możliwość zachowania wcześniejszej wersji i nagrania innych utworów na drugą ścieżkę, stąd oczywiście jeśli mamy wybór, to lepiej zakupić pianino z 2, 3 lub 4 ścieżkami rejestracji. W przypadku pianin mniej zaawansowanych polecam upewnić się, czy przy wyłączeniu pianina nie następuję reset, czyli skasowanie, nagranych utworów. W modelach Elpiano DPS-9H i DPR-2200H utwory są zachowywane również po restarcie pianina. 

Poniżej przedstawiam, jak nagrywać utwór w pamięci pianina Elpiano DPR-2200H:

Rejestracja ustawień:

Kolejna opcja pianin cyfrowych to możliwość rejestracji swoich ulubionych (czy najczęściej stosowanych) ustawień. Możliwość rejestracji własnych ustawień pozwala nam za pomocą jednego przycisku przywołać takie ustawienia, które przez nas są najczęściej używane. Jest to szczególnie wygodne dla tych, którzy używają różnych ustawień, korzystają z akompaniamentu, różnych rytmów, wybierają inne niż fortepian brzmienia. Dla osób, które planują grać głównie klasycznie z wykorzystaniem barwy Grand Piano, opcja rejestracji ustawień nie jest przydatna.

Moc głośników:

Czy moc głośników ma wpływ na brzmienie pianina?

Moc głośników pianina jest istotną funkcją, ponieważ wpływa nie tylko na to, czy dźwięk jest słyszalny i donośny, ale też ma znaczenie na jakość brzmienia. Jeżeli pianino posiada niewielką moc głośników, ale za to ma wyjście liniowe, wówczas można podłączyć instrument do wzmacniaczy. 

Jaka moc głośników pianina jest wystarczająca?

Najbardziej podstawowa moc w dostępnych obecnie na rynku pianinach cyfrowych to 2x 7W. Na potrzeby ćwiczenia w niewielkim pokoju jest to moc akceptowalna (i słyszalna), jednak przy mocniejszych głośnikach pianino ma bardziej głębokie brzmienie. Jeśli można od razu wybrać pianino z mocnymi głośnikami, to polecam - pianina o mocy głośników 2x20W  mają już dużo pełniejsze brzmienie. Przykładowo głośniki 2x45W (dostępne w modelu Elpiano DPR-2200H) były całkowicie wystarczające podczas koncertu w sporej sali kinowej, bez dodatkowego nagłośnienia.

Wyjście na słuchawki:

Ważną opcją, prawie zawsze znajdującą się w standardzie pianin cyfrowych, jest możliwość wyjścia na słuchawki. Pianino cyfrowe ma tę olbrzymią zaletę, że można grać i słuchać na słuchawkach, co pozwala na zupełne wyciszenie głośników pianina. Możliwość grania "na słuchawkach" jest dość częstą przyczyną zakupu pianina cyfrowego, więc przed zakupem pianina warto upewnić się, że jest to dostępna opcja. Często dostępne są 2 wyjścia słuchawkowe, co pozwala na równoczesne korzystanie ze słuchawek dwóm osobom (przykładowo uczniowi wraz z nauczycielem). Jest to przydatna opcja, jeśli chcieliby Państwo, by pianino było wyciszone podczas lekcji. Ilość wyjść słuchawkowych nie jest jednak kluczowa, ponieważ zawsze można skorzystać z tzw. "rozdzielacza", który prowadzi od 1 wyjścia (np z pianina) do 2 wejść na słuchawki, zdjęcie poniżej. Jeśli mamy taki rozdzielacz, to ilość wyjść słuchawkowych nie ma znaczenia.

System nauczania:

Na czym polega system nauczania w pianinach cyfrowych?

Dodatkowe opcje pianin cyfrowych to system nauczania wbudowany w pianino cyfrowe. Systemy nauczania różnią się, w zależności od producenta i modelu pianina. Przykładowo system nauczania może polegać na tym, że grający wykonuje partię jednej ręki, podczas gdy z pianina automatycznie wydobywa się melodia drugiej ręki, dostosowana do tempa grającego. Jeszcze bardziej podstawowym etapem nauczania jest poziom, w którym grający uczy się tempa, czyli niezależnie od wysokości granego dźwięku, pianino wydobywa poprawną melodię, ważne jest natomiast to, by grający naciskał klawisze w odpowiednim tempie.

Kiedy system nauczania w pianinach jest potrzebny?

Dla osób początkujących, system nauczania może stanowić zachętę i motywację do nauki gry. Z rozmów z klientami wynika, że z systemu nauczania korzystają raczej rozpoczynający naukę dorośli. Dla dzieci dużo bardziej efektywna jest nauka z nauczycielem.

Ekrany LCD

Niektóre pianina mają wyświetlacze LCD, inne mają prostsze ekrany typu LED. W przypadku ekranów LCD, są na nich wyświetlane opcje / wybierane funkcje. W przypadku niektórych pianin na ekranie LCD mogą też być wyświetlane nuty, które gramy na klawiaturze. Wyświetlanie notacji muzycznej może mieć wartość tylko w początkach nauki gry, potem ta informacja staje się zbędna. Zaletą ekranu LCD jest bardziej przejrzyste wyświetlanie wybieranych opcji. Minusem może być natomiast wygląd, który przypomina o tym, że jest to urządzenie cyfrowe, a nie tradycyjne pianino (wyświetlacztypu LED jest bardziej stonowany).

Specyfikacje pianin cyfrowych #1: Klawiatura i brzmienie

Przy zakupie pianina cyfrowego ważne jest, by wybrać instrument, który ma najlepszą dla nas specyfikację. Wówczas pojawia się kwestia, jak zrozumieć długą listę parametrów, które określają pianino cyfrowe. Oto seria krótkich filmów wyjaśniająca w prosty sposób opcje i parametry pianin cyfrowych. W trzech kolejnych nagraniach opowiem o:

1. Klawiaturze i brzmieniu.
2. Podstawowych funkcjach.
3. Dodatkowych parametrach.

Oto pierwszy z filmów, o klawiaturze, brzmieniu i polifonii pianin cyfrowych:

Poniżej transkrypcja filmu, uzupełniona licznymi dodatkowymi informacjami, więc zachęcam do przeczytania :)

Jeśli coś jest niejasne lub wymaga uzupełnienia, bardzo proszę o komentarz. Będzie mi bardzo miło odpowiedzieć na wszystkie pytania.

Klawiatura może być pełna, dynamiczna, młoteczkowa i ważona.

Klawiatura pełna:

Klawiatura pełna oznacza, że jest 88 klawiszy, czyli dokładnie tyle, co w pianinie akustycznym (tradycyjnym). Jeżeli ktoś się decyduje na zakup pianina, to zachęcam do wybrania instrumentu z pełną klawiaturą, tak by wraz z coraz bardziej zaawansowanym poziomem gry, nie pojawił się problem, że brakuje klawiszy. Warto kupić klawiaturę pełną, czyli 88-klawiszową.

Klawiatura dynamiczna:

Klawiatura dynamiczna oznacza, że klawisze reagują na to, jakie natężenie dźwięku, czyli poziom głośności, chcemy wydobyć. Jeśli gramy leciutko, wówczas pianino gra cicho, jeżeli naciśnie się klawisz mocno, wówczas wydobędzie się dźwięk głębszy, mocniejszy, głośniejszy. Właśnie ta reakcja na naszą dynamikę jest określana jako klawiatura dynamiczna. Obecnie nie produkuje się pianin cyfrowych bez klawiatury dynamicznej. Brak klawiatury dynamicznej może występować już tylko w starszych keyboardach.

Klawiatura młoteczkowa:

Obecnie już większość pianin cyfrowych posiada klawiaturę młoteczkową. Oznacza to imitację mechanizmu młoteczkowego, który jest w pianinach akustycznych, w odróżnieniu od mechanizmu sprężynowego, który zazwyczaj jest używany w keyboardach. Mechanizm młoteczkowy pozwala na istotną różnicę w odczuciu pracy klawiatury pod palcami i zdecydowanie wpływa na jakość gry. Jeśli ktoś myśli o grze na pianinie, to klawiatura młoteczkowa jest kluczowa. Oczywiście klawiatura z mechanizmem sprężynowym też może wydawać ładne brzmienie, jednak uczucie pod palcami pianisty będzie zupełnie odmienne. 

Inną kwestią jest jeszcze to, jak ten mechanizm młoteczkowy działa. Przykładowo nawet w pianinach Elpiano jest różnica pomiędzy mechanizmem zastosowanym w modelu SLP-210, a mechanizmem klawiatury w modelach droższych (SLP-250 czy DPR-3500). Każdy z tych modeli ma mechanizm młoteczkowy (tzw. hammer action), jednak jest on odczuwalny z różnym natężeniem - warto więc klawiaturę wypróbować osobiście.

Klawiatura ważona:

Co oznacza klawiatura ważona:

Klawiatura ważona oznacza imitację pianina akustycznego pod tym względem, że klawisze, które są z górnych oktaw (te po prawej stronie), "chodzą" lżej niż te z lewej strony (basowe). 

Jak sprawdzić, czy klawiatura jest ważona:

Czyli jeżeli zagramy bardzo lekko na górze klawiatury, wówczas dźwięki powinny się odezwać, podczas gdy jeśli tak samo zagramy z lewej strony, wówczas te dźwięki mogą się nie odezwać. 

Polecam właśnie w powyższy sposób testować pianina cyfrowe, ponieważ często z opisu producenta wynika, że klawiatura jest ważona, podczas gdy w rzeczywistości tak nie jest. Czyli być może w zamyśle była "doważana", ale zupełnie tego nie czuć. Dodatkowo sprawę komplikuje fakt, że niektóre klawiatury są opisywane jako "natural weigthed" czyli naturalnie ważone, lub "semi-weigthed" (połowicznie ważone), w takich przypadkach warto to potraktować jako chwyt marketingowy, w rzeczywistości nie poczujemy różnicy między dolną a górną częścią klawiatury. 

Czy jest konieczny wybór klawiatury ważonej?

To też zależy od naszego stopnia zaawansowania gry. W praktyce nawet różne pianina akustyczne mają dość różne, czasem niezauważalne różnice w "doważeniu" młoteczków. To oznacza, że nawet grając na pianinie akustycznym nie czuje się, by klawiatura była ważona. Teoretyczne doważenie klawiszy powinno wynosić 55 gramów w basach, a w sopranie (po prawej stronie) 51g. Różnica jest więc minimalna. Dodatkowo w praktyce różni producenci pianin tradycyjnych nie zawsze tak precyzyjnie dbali o wyważenie klawiatur, stąd często po prostu klawiatury pianin akustycznych nie są ważone. Jednak klawiatury fortpianów koncertowych są zawsze ważone i tę różnicę zdecydowanie czuć. Stąd dla pianistów zaawansowanych jest to istotna cecha ze względu na podobieństwo do instrumentu akustycznego. Jednak moim zdaniem w pierwszych latach nauki gry klawiatura pianina nie musi byc ważona.

Jaka powinna być klawiatura pianina cyfrowego?

Jeżeli chcemy wybrać pianino cyfrowe najbardziej zbliżone do pianina akustycznego pod względem klawiatury, wówczas warto wybrać klawiaturę pełną – 88 klawiszową, dynamiczną, czyli reagującą na natężenie dynamiki, młoteczkową oraz ważoną (lżejszą na górze klawiatury i cięższą po lewej stronie na dole). Na pierwsze 5- 6 lat nauki klawiatura nie musi być ważona, pozostałe elementy są, moim zdaniem, kluczowe.

Polifonia (ilość głosów) w pianinach cyfrowych:

Ważnym punktem w specyfikacji pianin cyfrowych jest polifonia.

Polifonia oznacza ilość głosów, które mogą być jednocześnie wydobyte w pianie cyfrowym.

Jeżeli liczymy możliwość wydobycia głosów wynikającą z ilości palców, to wydaje się, że to będzie maksymalnie 10 głosów, wówczas nawet polifonia 10 byłaby odpowiednia. Natomiast dodatkowo ilość ta może być zwiększana poprzez użycie: akompaniamentu, przez przypisanie kilku brzmień do jednego klawisza, przez równoczesne użycie pedału, metronomu itd. Więc zużycie ilości głosów polifonii może być czasami znacznie więcej, niż nasze możliwości by na to wskazywały.

Przy korzystaniu z innych opcji poza samą grą fortepianową, polifonia 64 często bywa niewystarczająca, jednak dla samej gry fortepianowej, z użyciem jednego brzmienia i bez dodatkowych efektów, nawet polifonia 64 będzie odpowiednia. Polifonia 81 jest według mnie całkowicie wystarczająca, nawet przy korzystaniu z opcji i efektów dodatkowych, a polifonia 128 to już jest naprawdę bardzo wysoki standard, można mieć pewność, że wszystkie dźwięki będą wydobyte, tak jak je zagramy.

Liczba brzmień:

Co oznacza liczba brzmień w pianinie:

W specyfikacji pianin cyfrowych jednym z podstawowych elementów wyszczególnionych w specyfikacji to liczba głosów (inaczej liczba brzmień). Oznacza ona, ile różnych instrumentów (ilość różnych brzmień - np fortepian, skrzypce, organy itd) jest w danym pianinie dostępnych. Czyli np. jak będzie 5 brzmień (zazwyczaj jest ich więcej) to przykładowo mogą to być dwa pianina, skrzypce, perkusja i gitara. To znaczy, że pianino ma możliwość 5 głosów, czyli 5 brzmień. Zazwyczaj głosów jest dużo więcej, bardzo często 128.  128 wynika ze standardowego użycia głosów General Midi, czyli GM Voices. Jeśli pianino posiada 128 głosów GM, to oznacza, ze 128 różnych brzmień jest standardowo przypisanych, w odpowiedniej kolejności, do przycisku GM VOICE. W praktyce oznacza to, że pod danym numerem głosu GM, np 067 zawsze znajdziemy określone brzmienie, co ułatwia korzystanie z instrumentu osobom znających standard GM.

Jaka jest minimalna potrzebna liczba brzmień?

Jeśli ktoś planuje wyłącznie korzystanie z brzmienia fortepianu (Grand Piano), to liczba brzmień nie jest dla niego ważna. Warto zwrócić uwagę, że również pianistom często może przydawać się inne brzmienie, np przy ćwiczeniu utworów Bacha brzmienie organów, brzmienie klawesynu lub skrzypiec. Czasem klientami są organiści, dla których liczba oraz jakość brzmienia organów jest ważna, wówczas przyda się pianino z większą ilością głosów. Przy zakupie warto sprawdzić, ile jest brzmień samego fortepianu (Grand Piano), wówczas można zmieniać głos swojego pianina w zależności od wykonywanego utworu.

Stąd mniej ważna jest całkowita ilość brzmień, a bardziej ilość i jakość głosów, z których planujemy korzystać. Dla organistów kluczowe będzie upewnienie się o ilości i jakości brzmień organów. W przypadku, gdy kupujemy pianino dla dziecka, to warto zwrócić uwagę, by pianino miało kilka brzmień Grand Piano, dodatkowo klawesyn, organy smyczki. Czyli warto sprawdzić, jakie to brzmienia, mniej ważne jest to, ile ich w sumie jest.

Jaki powinien być dobry mechanizm pianin cyfrowych opisałam również w następującym wpisie na blogu (kliknij tutaj). 

Możliwości pianina cyfrowego

Często klienci pytają, jakie są zalety, a jakie wady pianina cyfrowego w porównaniu z pianinem tradycyjnym (akustycznym).

Najbardziej oczywiste, ale istotne zalety pianina cyfrowego to:

• niższa cena: dobre nowe pianino cyfrowe to koszt od 3000zł, nowe dobre pianino akustyczne to kilkanaście tyś. złotych
• mobilność i łatwość transportu (pianino cyfrowe można przewieźć samochodem osobowym, waga pianina akustycznego do ok 250kg)
• możliwość wyciszenia pianina cyfrowego podczas ćwiczenia dzięki grze na słuchawkach (często są 2 wyjścia słuchawkowe, tak że nawet lekcje mogą odbywać się z odsłuchiwaniem przez słuchawki)
• brak potrzeby strojenia pianin cyfrowych (oszczędność ok. 100zł/kwartał)
• w przypadku pianin cyfrowych nie ma konieczności utrzymywania restrykcyjnych warunków temperatury i nawilżenia, tak jak jest to w przypadku pianin akustycznych

Klawiatura i brzmienie pianin cyfrowych w porównaniu z akustycznymi:

Inne różnice pomiędzy pianinem tradycyjnym a cyfrowym nie są już tak oczywiste. Brzmienie pianin cyfrowych powinno być jak najbliższe dźwiękowi pianina tradycyjnego. Dynamiczna ważona klawiatura oznacza, że różnica między pianinem cyfrowym a tradycyjnym powinna być naprawdę mała lub niezauważalna - klawisze w taki sam sposób reagują na uderzenie i przekazują dynamikę.
Jednak zwolennicy pianina tradycyjnego mogą wskazywać na różnice, które dla niektórych będą zauważalne: czasem brzmienie pianin cyfrowych wydaje się mniej pełne, a dźwięk może wydać się sztuczny. Zarówno przy pianinie cyfrowym jak i tradycyjnym, brzmienie instrumentu warto wypróbować "na żywo", tak, by mieć pewność, że jest to instrument, z którego będziemy korzystać przez wiele lat.

Możliwości techniczne pianin - porównanie:

Pianina cyfrowe dają też bardzo szerokie możliwości techniczne. Dostępne są takie opcje jak różnorodne brzmienia, nagrywanie, łączenie brzmień, korzystanie z akompaniamentu i rytmów i wiele innych opcji. Niektóre modele pianin cyfrowych oferują system nauczania, umożliwiający wykonanie zaawansowanych utworów nawet jeśli dopiero rozpoczyna się naukę. Funkcje te są przydatne, by swobodniej traktować muzykę. Często gra na pianinie kojarzy się tylko z utworami Bacha czy Mozarta, zagranymi z obawą i stresem na egzaminie w szkole muzycznej. Zapomina się o tym, że muzyka powinna przede wszystkim być radością. Pianino cyfrowe pozwala na pewnego rodzaju "oswojenie się" z pianinem, dzięki licznym opcjom dodatkowym, np:

• przez różnorodne utwory demonstracyjne
• przez możliwość dołączenia akompaniamentu, który sprawia, że utwór wydaje się dużo bardziej zaawansowany
• przez możliwość gry w różnych brzmieniach - organów, skrzypiec, orkiestry smyczkowej i wielu wielu innych

Aby poznać dostępne funkcje i opcje pianin cyfrowych, zapraszam do przeczytania poniższych wpisów:

Dowiecie się Państwo czym jest polifonia, liczba brzmień, akompaniament, efekty reverb, chorus, dual, layer, brillance i wiele innych:

Klawiatura i brzmienie (czym jest polifonia, liczba głosów, liczba brzmień, klawiatura ważona,...)

Podstawowe funkcje pianin cyfrowych  (rejestracja utworów, ustawień, moc głośników, ...)

Dodatkowe parametry pianin cyfrowych (layer, split, reverb, dual, transpozycja, metronom, ...)

Możliwości instrumentów cyfrowych - przykład:

Nadzwyczajne możliwości organów cyfrowych są zaprezentowane poniżej:

http://www.ted.com/talks/qi_zhang_s_electrifying_organ_performance

Jest to profesjonalne wykonanie utworu na instrumencie cyfrowym - co prawda nie na pianinie, ale organach cyfrowych. Wystąpienie to pokazuje, że dla obecnych wykonawców nie ma granic - tu jedna osoba wykonuje utwór na organy i orkiestrę - szczerze polecam wysłuchanie. 

Jakie pianino wybrać - cyfrowe czy akustyczne? 

Dyskusja nad wyższością jednego z tych instrumentów nie powinna prowadzić do rozstrzygnięcia. W uproszczeniu można stwierdzić, że pianino tradycyjne oferuje pewność naturalnego brzmienia, a pianino cyfrowe daje niezwykłe możliwości techniczne, jednak jest to uogólnienie. Pianino tradycyjne też oferuje niezwykłe możliwości wykonawcze, a pianino cyfrowe piękne, naturalne brzmienie z możliwościami dynamicznymi jak w pianinie tradycyjnym.